Matejko wielkim malarzem był

24 czerwca 1838 roku urodził się Jan Matejko, jeden z najbardziej znamienitych polskich malarzy. Już za życia zdobył międzynarodowe uznanie jako wybitny artysta, a swoimi działaniami walnie przyczynił się do zachowania i rozwoju polskiej kultury w czasach zaborów. 

Młodość artysty

Matejko pochodził z wielodzietnej rodziny. Jego ojciec był czeskim migrantem i pracował jako guwerner w Krakowie. Z kolei matka wywodziła się z niemiecko-polskiej rodziny rymarzy. Dzieciństwo Jana nie było łatwe – jego matka zmarła, gdy miał 7 lat. Wówczas opiekę nad nim i jego rodzeństwem objęła ich ciotka, siostra zmarłej matki. Młody Matejko nie zaznał zbyt wiele szczęścia czy opieki w młodzieńczych latach. Ojciec był surowy, nie okazywał uczuć dzieciom ani nie akceptował artystycznych zapędów syna.  

W 1852 roku rozpoczął naukę w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, w której Wojciech Stattler kształcił go w sztuce malarskiej, a Władysław Łuszczkiewicz rozwijał w nim zainteresowanie historią. Po sześciu latach uzyskał stypendium na studia w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. W Bawarii zetknął się ze sztuką francuskiego malarza historycznego Paula Delarocha, która wielce go zafascynowała. W 1860 roku rozpoczął studia we wiedeńskiej ASP, jednak szybko je przerwał i powrócił do Krakowa.  

• 

• 

Sukcesy i uznanie

Matejko zdobył międzynarodową sławę, gdy w 1865 roku otrzymał złoty medal na paryskim Salonie za obraz Kazanie Skargi. Następne lata opiewały w sukcesy malarza, który zdobywał liczne nagrody. Do jednego z pierwszych i największych sukcesów Matejki należy obraz Rejtan – Upadek Polski, sprzedany Cesarzowi Austrii Franciszkowi Józefowi. Artysta został ponownie odznaczony w Paryżu, a także otrzymał order od samego Cesarza.  

Obraz Unia Lubelska przyniósł Matejce w 1870 roku, francuski Order Legii Honorowej. Sława sprawiła, że Matejko wiele podróżował po Europie; wielokrotnie bywał w Paryżu, Wiedniu, a także w Pradze, Budapeszcie, miastach włoskich i Konstantynopolu.  

• 

• 

Praca w Krakowie

W 1873 roku objął urząd dyrektora krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, odrzucając wcześniej propozycję przejęcia praskiej Akademii Sztuk Pięknych. Funkcję tę pełnił aż do śmierci w 1893 roku, a do jego uczniów należeli m.in. Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Włodzimierz Tetmajer (brat przyrodni Kazimierza) czy Jacek Malczewski. 

Oprócz działalności artystycznej i pedagogicznej, Jan Matejko miał także duże zasługi dla przetrwania krakowskich zabytków. Uczestniczył w pracach konserwatorskich gotyckiego ołtarza Wita Stwosza w kościele Mariackim, a także samego kościoła, budynku Sukiennic oraz Zamku Królewskiego na Wawelu. Kościół Mariacki zyskał także polichromię wykonaną według projektu Matejki. Artysta uczestniczył również w pracach przy otwarciu grobów Kazimierza Wielkiego, Jadwigi Andegaweńskiej i kardynała Zbigniewa Oleśnickiego w katedrze wawelskiej.  

Odchodząc w 1893 roku, Jan Matejko pozostawił po sobie wielką spuściznę artystyczną, do której można zaliczyć ponad trzysta obrazów olejnych oraz kolejne kilkaset szkiców i rysunków. Jego postać trwale wpisała się w kanon nauki o historii i kultury polski.

• 

•