KulturaTemat historyczny

Zakon Piratów Świętego Jana

Zakony rycerskie kojarzą się z ciężkozbrojnymi jeźdźcami przemierzającymi Ziemię Świętą; jednak, gdy padło Królestwo Jerozolimy, krzyżowcy musieli znaleźć nowy dom. Tak było też z zakonem rycerskim Szpitalników Świętego Jana, którzy osiedli na wyspach Morza Śródziemnego i przyjęli zupełnie nowy sposób walki z muzułmanami. Zamienili konie i tarcze na okręty, a ochronę pielgrzymów zastąpili łupieżczymi najazdami, stając się pierwszym i jedynym rycerskim zakonem kapłanów-piratów.  
 
Gdy w 1299 roku upadła Akka – ostatni bastion Królestwa Jerozolimskiego – Joannici i Templariusze przenieśli się na Cypr. Wyspa była niezależnym królestwem, więc zakonnicy przybyli tam w charakterze gości. Szansa na budowę własnego państwa przyszła szybko wraz z porażkami Bizancjum w Anatolii. Pod rzymskim panowaniem pozostały nieliczne posiadłości w Azji, w tym osamotniona wyspa Rodos. Szpitalnicy uderzyli na nią w 1306 roku i opanowali całą jej powierzchnię oprócz miasta Rodos. Oblężenie trwało 4 lata i zakończyło się triumfem zakonników. Wyspa stała się nowym domem rycerzy; nowym okazał się też charakter zakonu – Joannici zeszli z koni i przesiedli się na okręty.  
 
Kawalerowie z Rodos  
Zaledwie 2 lata po zdobyciu Rodos zakon Templariuszy został zlikwidowany, a wiele z ich dóbr przypadło w spadku Joannitom. Dzięki bogactwom “Biednych Rycerzy” Kawalerowie Rodyjscy mogli zbudować swą flotę. Wkrótce Szpitalnicy stali się nową potęgą morską. Dotychczas monopol na piractwo w basenie Morza Śródziemnego mieli Berberowie, którzy przez setki lat łupili wybrzeża Hiszpanii, Francji i Włoch. Teraz jednak na wschodniej części akwenu, królowali korsarze-kapłani, budząc postrach w sercach muzułmanów. Działalność Szpitalników w szczególności dała się we znaki Osmanom, którzy po zdobyciu Konstantynopola za swój główny cel obrali podbój pirackiej wyspy. Sułtańska sprawiedliwość dosięgła rycerzy w 1522 roku, gdy wojska Sulejmana Wspaniałego zajęły Rodos. Sulejman pozwolił Joannitom opuścić wyspę, co nastąpiło 1 stycznia 1523 roku.  
 
Zakon Maltański  
Tułaczka rycerzy trwała 7 lat do czasu, kiedy Cesarz Karol V podarował im Maltę. Od tego momentu Szpitalnicy znani byli jako Kawalerowie Maltańscy i kontynuowali swą bezustanną walkę z muzułmanami. Tym razem jednak ich wyspa nie znajdowała się u wschodnich brzegów Morza Śródziemnego, a w samym jego centrum. To przysporzyło im kolejnego wroga – berberyjskich piratów. Starzy przeciwnicy też nie pozostali bierni. Sułtan Osmański Sulejman Wspaniały, widząc swój błąd z Rodos, postanowił raz na zawsze rozwiązać kwestię chrześcijańskich korsarzy. W maju 1565 roku rozpoczęło się Wielkie Oblężenie Malty. Pomimo znacznie przeważających sił tureckich obrońcom udało się wytrzymać do przybycia odsieczy z Sycylii. Osmanowie zostali rozgromieni pod Maltą, a w krótce pod Lepanto ponieśli porażkę w walce ze Świętą Ligą. Obie porażki sprawiły, że morska potęga Turków zaczęła słabnąć. Joannici kontynuowali walkę i korsarstwo; brali też udział w wojnach wenecko-osmańskich w XVII i XVIII wieku. W latach 1651-1665 posiadali nawet kolonie na wyspach karaibskich które nie przynosiły zysków, a to w połączniu z problemami finansowymi, zmusiło zakon do porzucenia swych posiadłości.  
 
Zmierzch Zakonu  
W XVIII wieku potęga Joannitów zaczęła podupadać. Flota zakonna atakowała nie tylko muzułmanów, ale też chrześcijan. Rycerze zaciągali się na służbę dla obcych państw, w szczególności Francji. Metody walki morskiej korsarzy również zaczęły być przestarzałe; a i sami Maltańczycy nie byli zadowoleni z władzy Szpitalników. W końcu w 1798 roku siły rewolucyjnej Francji zajęły Maltę i wypędziły z niej Joannitów. Zakonnicy już nigdy nie powrócili na wyspę, tak jak ich flota już nigdy się nie odrodziła. 

Kacper Ausz

Studiuję na trzecim roku dziennikarstwa i komunikacji społecznej. Jestem pasjonatem historii, w szczególności średniowiecza. Interesuję się również muzyką, literaturą oraz kulturą.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *