LifestylePodróże

Czym jest prawo szariatu?

W ostatnich dniach cały świat żyje tym, że talibowie przejęli władzę w Afganistanie i zapowiedzieli, że „chcą prawdziwego systemu islamskiego”. Czym jest prawo szariatu, którego surową interpretację chcą wprowadzić i jakie będą tego konsekwencje dla Afgańczyków? Wyjaśniamy.

Czym jest szariat i jaka jest jego historia?

Szariat w języku arabskim oznacza „czystą, słuszną, dobrze wydeptaną ścieżkę do wodopoju”. Jest to muzułmańskie prawo, które ma normować życie każdego muzułmanina. Jest interpretacją zapisów Koranu, hadisów czyli przekazów wypowiedzi Mahometa, a także przypowieści o jego życiu. Islam nie uznaje rozdziału życia świeckiego od religijnego i dlatego reguluje zarówno zwyczaje religijne, organizację władzy religijnej oraz codzienne życie wszystkich obywateli państwa, które wprowadziło prawo szariatu. Większość krajów Bliskiego Wschodu oraz północnej Afryki utrzymuje dziś jednak podwójny system sądownictwa- świecki i religijny.  Wszystkie czyny muzułmanina są podzielone przez Szariat na pięć kategorii: konieczne, chwalebne, dozwolone, naganne oraz zakazane. Podstawą określenia czynów koniecznych jest pięć filarów islamu.  Czyny uważane za nieodpowiednie podlegają karom, niektóre wyjątkowo brutalnym karom cielesnym, jak chłosta czy nawet ukamienowanie lub powieszenie. W Arabii Saudyjskiej funkcjonuje też kara obcinania rąk, którą nakłada się na osoby skazane za kradzież. Istnieje też zasada odwetu, czyli oko za oko – sprawcy robi się to, co on zrobił ofierze. W najbardziej rygorystycznej formie szariatu bardzo mocno ograniczone są też prawa kobiet. Nie mają prawa do nauki i pracy. Są one zamykane w swoich domach, chyba że na zewnątrz towarzyszy im męski opiekun. „Wasze kobiety są dla was polem uprawnym. Przychodźcie więc na wasze pole, jak chcecie, i czyńcie pierwej coś dobrego dla samych siebie” – napisano w Koranie. Ponadto wprowadzono dla nich nakaz noszenia burek, które zasłaniają całe ciało oraz twarz.

Teraz trochę historii. Przez wieki wykształciło się pięć szkół prawnych, które zajmują się wykładnią szariatu dla jednostek i społeczności muzułmańskich. Są to szkoły: hanaficka, malikicka, szaficka, hanabalicka oraz dżafarycka.

Szkoła hanaficka jest najbardziej wpływową szkołą prawną. Powstała w Iraku, za jej twórcę uznaje się Abu Hanifę. Była oficjalną szkołą prawną dynastii Abbasydów, Seldżuków i Osmanów. Współcześnie obecna jest w Turcji, Syrii, Egipcie, Jordanii, na Kaukazie z wyjątkiem Azerbejdżanu, na Bałkanach, a także w Pakistanie, Turkmenistanie, Azji Środkowej, w Chinach, Indiach i Bangladeszu; także polscy Tatarzy przyznają się do niej. Jest najbardziej tolerancyjna, także wobec innych religii, cechuje ją racjonalizm w stosowaniu prawa. Opiera się przede wszystkim na Koranie, w niewielkim stopniu na sunnie.

Szkoła malikicka jest szkołą tradycjonalistyczną, bardzo rygorystyczną. Założona została przez Malika Ibn Anasa. Rozwijana była w Afryce Północnej i arabskiej Hiszpanii. Współcześnie w Afryce Północnej w tym także w Egipcie, ale tylko w północnej części, w Kuwejcie, Nigerii, Bahrajnie. Za źródła prawa uznaje Koran i sunnę; prawo przedmuzułmańskie jest włączone do sunny.

 Szkoła szaficka Założona przez Asz-Szafi’iego. Obecnie obowiązuje w południowej części Egiptu, w Palestynie, Jemenie, Iraku, Libanie oraz w Azji Południowo-Wschodniej – w Indonezji, Malezji, na Filipinach, a także w Afryce Wschodniej – Somalia, Dżibuti, Tanzania, Kenia, Uganda.

Szkoła hanbalicka jest najbardziej rygorystyczna; charakteryzuje się dużą surowością kar. Założona przez Ahmada ibn Hanbala, ucznia Asz-Szafi’iego. Źródłem prawa jest przede wszystkim Koran oraz tylko te fragmenty sunny, które Koran objaśniają. Obowiązuje współcześnie w Arabii Saudyjskiej i Zjednoczonych Emiratach Arabskich.

 W szyizmie dominuje tylko jedna szkoła prawna, dżafarycka – stworzona przez imamitów. Jednak za jej eponima uznaje się Dżafara as-Sadika, szóstego imama szyickiego. W szkole dżafaryckiej źródłem prawa są chabary – relacje z życia dwunastu imamów.

Niedorzeczne zakazy i nakazy

            Talibowie zapowiedzieli również wprowadzenie w Afganistanie kilku niedorzecznych zasad. Zabronili na przykład słuchania muzyki, ponieważ według ich interpretacji Koranu zakazał tego Allach. Mężczyźni nie mogą golić bród i muszą nosić turbany. Zakazano również chodzenia do kin. Są one zamieniane w meczety. Nie wolno będzie także na przykład puszczać latawców ani trzymać zwierząt domowych.

Fala migracji

Sytuacja w kraju spowodowała falę migracji. Wiele osób drży o życie swoje oraz swoich najbliższych i jedyną szansę na ratunek widzi w ucieczce z zajętego przez talibów Afganistanu. Wiele państw, w tym Polska pomaga w zorganizowaniu samolotów, którymi Afgańczycy transportowani są do krajów, które zadeklarowały chęć przyjęcia uchodźców. Wielu ludzi było tak zdesperowanych, że dochodziło do tak tragicznych scen jak próby chwytania się skrzydeł startujących samolotów i spadanie z dużej wysokości. Część mieszkańców Afganistanu zdecydowało się na ucieczkę na własną rękę.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *