KulturaLiteratura

Książka, książce nierówna, czyli dlaczego niektóre powieści przyciągają nas bardziej niż inne

23 kwietnia obchodzimy Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich. Wybrano ten dzień, ponieważ jest rocznicą śmierci wielu znanych i uznanych pisarzy. Czasem jednak zamiast za powieść powszechnie cenioną i nagradzaną, z większym zainteresowaniem chwytamy za książkę uznawaną raczej za, tak zwane, czytadło. Czemu niektóre powieści pociągają nas bardziej niż inne?

W wielu przypadkach bywa tak, że książka po prostu ,,ma szczęście”. Autor trafia ze swoim tekstem w trendy panujące obecnie na rynku czytelniczym. Czasem jest to również kwestia dobrej promocji, która sprawia, że więcej osób słyszy o konkretnej pozycji, a w efekcie po nią sięga. Istnieją jednak elementy, które niemal zawsze sprawiają, że książka stanie się poczytna.

Jednym z nich jest ciekawie skonstruowany bohater i jego droga, która nie jest banalna. Nikogo nie ciekawi oklepana i przewidywalna historia. Podobnie jest z bohaterem – musi intrygować, mieć swoje pragnienia, mierzyć się z problemami. Przyjrzyjmy się starym baśniom, które przecież inspirują wielu twórców do dzisiaj. Kopciuszek chciał dotrzeć na bal, ale jego marzenie pokrzyżowała macocha. Przez chwilę była szczęśliwa tańcząc w ramionach księcia podczas balu, ale, gdy zegar wybił północ musiała uciekać. Kluczowe jest ,,ale” – napędza akcję, przeplata sceny statyczne z akcyjnymi, sprawiając, że czytelnik nie odkłada powieści, wciąż zadając sobie pytanie: co wydarzy się dalej? Dobrze poprowadzona droga bohatera literackiego, zawsze sprawi, że czytelników przybędzie.

W powieści ważnym elementem, który przyciąga czytelnika jest też umiejętne budowanie tajemnicy i suspensu. Tajemnica może dotyczyć różnych aspektów tekstu literackiego. Bohatera, miejsca, w którym się znalazł, jego przeszłości lub przyszłości. Sprawia, że wydarzenia stają się bardziej wyraziste. Czytelnik zagłębia się w książce, rozmyślając nad rozwiązaniem, włączając się w rozgrywkę, którą zaserwował mu autor. Jeśli rozgrywka jest ciekawie prowadzona, czytelnik po zakończeniu lektury zostaje z uczuciem dobrze spędzonego czasu i satysfakcji. W rezultacie poleca książkę innym.

Suspens jest równie ważny, co tajemnica. Nie tylko dlatego, że to właśnie on w głównej mierze odpowiada za akcję i napięcie w powieści. Zapewnia rozrywkę, co ułatwia odbiór dzieła. Wprowadzając suspens do powieści, autor daje czytelnikowi możliwość przeżywania silnych wrażeń, bez późniejszych konsekwencji w rzeczywistości. Poprzez bohatera może w bezpieczny sposób doświadczać emocji, których brakuje mu w życiu realnym. Suspens pełni więc funkcję terapeutyczną oraz kompensacyjną.

Patrząc na książkę, która dopiero ma zostać wydana, nie da się powiedzieć z dużą pewnością, że zostanie bestsellerem, jednak zastosowanie przynajmniej jednego z tych elementów zwiększa szanse na to, że powieść będzie przyciągać. Jako czytelnicy nawet podświadomie poszukujemy określonych wzorów, schematów, z tym, że realizowanych w nieco nowatorski sposób. Schematy te bowiem oddziaływają na nasze marzenia, kreują rzeczywistość, w której chcielibyśmy przebywać. Książki, które obiecują nam wniknięcie w taką rzeczywistość automatyczne są dla nas bardziej intrygujące.

Zuzanna Skwarek

Studentka dziennikarstwa i komunikacji społecznej. Pełnoetatowy mól książkowy. Kocha szczególnie fantastykę, ale nie pogardzi też dobrym kryminałem. W wolnych chwilach sama tworzy opowiadania.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *