KulturaMuzyka

65 lat krakowskiej „Piwnicy pod Baranami”

W maju 1956 roku, pomimo sytuacji w Polsce, która była w tym czasie pod polityczną dominacją ZSRR, a rządy sprawowała komunistyczna Polska Partia Robotnicza – oficjalnie otwarto legendarny kabaret „Piwnica pod Baranami” – najsłynniejszą scenę kabaretową w Polsce, na której deskach występowali wybitni artyści, tacy jak Ewa Demarczyk, Grzegorz Turnau, Anna Szałapak i Marek Grechuta. Dzisiaj obchodzimy 65. rocznicę otwarcia sławnego kabaretu.

Kabaret Piwnica pod Baranami został założony przez Piotra Skrzyneckiego (polskiego reżysera i scenarzystę, twórcę i kierownika artystycznego kabaretu) i jego kilku kolegów w podziemiach Krakowskiego Domu Kultury w pałacu Pod Baranami przy Rynku Głównym. Początkowo był to Klub Młodzieży Twórczej w Pałacu Pod Baranami – miejsce, którego zadaniem było zrzeszanie studentów Akademii Sztuk Pięknych, szkoły muzycznej, historii sztuki, architektury, polonistyki, szkoły teatralnej i muzyków zespołów jazzowych. Oficjalne otwarcie Piwnicy pod Baranami miało miejsce 26 maja 1956. Niedługo później klub młodzieżowy przekształcił się w kabaret. W dzienniku Echo Krakowa pojawiała się mini gazetka Echo Piwnicy pod Baranami. Później ukazywała się w pismach Kraków, Czas i Dzienniku Polskim – najpierw pod nazwą Czas Piwnicy pod Baranami, a następnie Dziennik Piwnicy pod Baranami.

Na początku istnienia kabaretu występowali m.in. Wiesław Dymny, Barbara Nawrotowicz (twórczyni kreacji m.in. Królowej Duńskiej i Holenderskiej Striptizerki) oraz sam Piotr Skrzynecki. W latach 60. dołączyli do zespołu kompozytorzy, tj. Stanisław Radwan i Andrzej Zarycki, Krystyna Zachwatowicz (Głupia), Leszek Długosz (Karczma jurgowska) i słynna Ewa Demarczyk, która wykonywała m.in. Tomaszów (sł. Julian Tuwim, muz. Zygmunt Konieczny). W kolejnych latach na scenie kabaretu stanęli Anna Szałapak (Białe zeszyty), Marek Grechuta (Pieśń wigilijna), Jacek Wójcicki i Beata Rybotycka, którzy razem wykonali utwór Usta milczą dusza śpiewa oraz Grzegorz Turnau (Naprawdę nie dzieję się nic).
Kabaret pod koniec lat 50. był centrum jazzu w Polsce. W pierwszych latach działalności występowali Kwartet Stanisława Drążka Kalwińskiego, grupa Przemka Dyakowskiego, Jazz Believers z Krzysztofem Komedą, grupa Andrzeja Kurylewicza z Wandą Warską. Od stycznia 1958 działał Czwartkowy Klub Jazzowy. Początkiem lat 70. organizowano koncerty Piwnica pełna jazzu, a pod koniec lat 80-tych, w Piwnicy powstał formalny Jazz Club Piwnica, który organizował mini festiwal Miles Davis Memorial Night, który w kolejnych latach został przekształcony na Festiwal Trębaczy Jazzowych. Do dzisiaj istnieje popularny Summer Jazz Festiwal Kraków, który pierwszy raz zorganizowano w lipcu w 1996.
W Piwnicy organizowano tzw. opłatek i jajeczko, okazji corocznych świąt, hucznie obchodzono okrągłe rocznice powstania kabaretu. Ciekawostką jest, że piosenkę Plac na groblach, którą śpiewał wspomniany wcześniej Grzegorz Turnau, napisali Zbigniew Książek i Zygmunt Konieczny na 40. rocznicę. Utwór opowiada o ulicy, na której znajdowało się mieszkanie Janiny Garcykiej, u której spotykali się artyści kabaretu, gdzie pito zawsze dużo alkoholu. Piwnica organizowała też koncerty urodzinowe Piotra Skrzyneckiego (nawet po jego śmierci).

Piwnica pod Baranami niesamowicie szybko rozwijała swoją działalność. Do Piwnicy przyjeżdżali również Polonia i zagraniczni turyści, aby zobaczyć występy artystów i posłuchać piosenek, dowcipów oraz monologów. Dzięki wspaniałej i wyjątkowej atmosferze, do kabaretu od zawsze lgną od artyści, muzycy, a przede wszystkim głodna sztuki widownia, która zawsze dopisuje frekwencją i dobrym humorem. Śmiało można stwierdzić, że legendarny kabaret Piwnica pod Baranami pomimo tego, że funkcjonuje do tej pory, to już przeszedł do historii Krakowa i całej Polski.

Paulina Berini

Studiuję Dziennikarstwo i komunikację społeczną na KUL. Skończyłam szkołę muzyczną w klasie akordeonu, śpiewam i interesuję się współczesną historią Polski. Jestem osobą otwartą, która uwielbia współpracę z ludźmi.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *